Foreign Terrorist Fighters, Στοιχεία για την τρομοκρατία των Ξένων Μαχητών

Της Ερασμίας Μπίτσικα, 

Η τρομοκρατία είναι ένα παγκόσμιο φαινόμενο, που δεν δείχνει κανένα σεβασμό σε εθνικά σύνορα…

Οι λεγόμενοι «Τζιχαντιστές», είναι εξτρεμιστές μουσουλμάνοι που παράγουν βία σε κράτη που ασπάζονται το Ισλάμ και δυστυχώς επιδιώκουν να σκορπούν τον τρόμο και τον θάνατο και στην Ευρώπη. Εκπαιδευμένοι τρομοκράτες από τα «φυτώρια» της Ανατολής διασχίζουν τα ευρωπαϊκά σύνορα για να εκτελούν τα θανατικά τους σχέδια. Ανυποψίαστοι πολίτες σκοτώνονται στο όνομα μιας διαστροφικής ερμηνείας των
θρησκευτικών κειμένων. Ο θάνατος του συνανθρώπου μας δεν φαίνεται να διακηρύσσεται ως ιδεώδες σε καμία θρησκεία, παρόλ’ αυτά έχει γίνει ισχυρό όπλο μέσα στην ιστορία, από φανατικούς οπαδούς όλων των θρησκειών, λόγω εσκεμμένης διαστρέβλωσης και καταχρηστικής ερμηνείας των θρησκευτικών αξιών. Όποιες κι αν είναι οι
σκοπιμότητες ή τα ιδεολογικά ερείσματα του εξτρεμισμού και της τρομοκρατίας, εξοργίζεται κανείς αν αναλογιστεί τον πόνο και την απώλεια από τον θάνατο αθώων πολιτών και γυναικόπαιδων. Ποιος είναι τελικά ο στόχος; Η «συμμόρφωση των απίστων»; Συμμορφώθηκε επιτυχώς ποτέ κανείς με τη βία;...

Οι πρώτες κινητοποιήσεις των Τζιχαντιστών ξεκίνησαν στο Αφγανιστάν το 1979-1992 με 5.000 μαχητές. Ακολούθως τα στοιχεία έχουν ως εξής: τη δεκαετία του 1990: 1.000 μαχητές, μετά την 11/9 με 1.000, στην Τσετσενία τη δεκαετία του 1990 με 1.000 μαχητές, στο Ιράκ 2003-2007 με 4.000 και στην Συρία 2012-2014 με 10.000 μαχητές. Οι τρεις κορυφαίες στιγμές στην ιστορία τους είναι α) ο Ιανουάριος του 2012, οπότε ανακοινώθηκε επίσημα το Jabhat al-Nusra, β) τον Μάιο του 2013 όταν ανακοινώθηκε επίσημα το Hizb Allah που μάχεται στην Συρία και γ) ο Ιούνιος του 2014 όταν το Ισλαμικό κράτος ανακοίνωσε το Χαλιφάτο.

Σήμερα η εκτίμηση για τον αριθμό των Ξένων Τρομοκρατών Μαχητών (FTF) είναι περίπου η υψηλότερη 15.000 και 4.000 άτομα η χαμηλότερη. Άρα, πολύ πιθανόν να είναι γύρω στους 10.000. Στο σώμα αυτό εμπλέκονται σίγουρα πάνω από 90 εθνικότητες από όλο τον Αραβικό κόσμο και την Δυτική Ευρώπη και έχουν ήδη σκοτωθεί πάνω από 2.500 από αυτούς. Ειδικότερα, στην Ιορδανία υπολογίζονται γύρω στους 2.500, στην Τυνησία 2.000, στη Σαουδική Αραβία 1.500, στο Μαρόκο 1.000, στο Λίβανο 1.000, στη Λιβύη 800. Όσον αφορά τους νέους που στρατολογούνται, προερχόμενοι συνήθως από τα παλιά αποικιοκρατικά κράτη ως μετανάστες τρίτης γενιάς, συγκεκριμένα: στην Γαλλία υπολογίζονται γύρω στους 1.000, στην Βρετανία 600, στην Γερμανία 500, στο Βέλγιο 350, στην Ολλανδία 200 και στην Ισπανία 100. Στην Ελλάδα δεν έχει ταυτοποιηθεί επίσημα κάποιος μαχητής υπέρ του Τζιχάντ. 

Επίσημες ομάδες Ξένων Τρομοκρατών Μαχητών, των λεγόμενων FTF (Foreign Terrorist Fighters) είναι η Jaysh al-Muhajirin wa-l-Ansar (Τσετσενία),η Harakat Sham al-Islam (Μαρόκο), Katibat Suqur al-Izz και Katibat al-Khadra’ (Σαουδική Αραβία), Jama’at Jund al-Sham (Λίβανος), η Usud al-Khilafah (Αίγυπτος), η Katibat al-Battar al-Libiyya (Λιβύη), Katibat Imam al-Bukhari (Ουζμπεκιστάν), Katibat al-Tunisiyya (Τυνησσία), Majlis Shura al-Mujahidin (Σουηδία), η Rayat al-Tawhid και Katibat al-Kawthar (Βρετανία). Η Μπεγκάζι, φαίνεται να είναι το μέρος της βασικής εκπαίδευσής τους και σύμφωνα με τους αναλυτές η Λιβύη ενδεχομένως να μετατραπεί στο μέλλον στο επόμενο ισλαμικό κράτος.

Πληροφορίες στρατιωτικών με δράση σε περιοχές της Μέσης Ανατολής αναφέρουν οτι στη Συρία πιθανόν να βρίσκονται περίπου 3.000 Ευρωπαίοι Μαχητές με καταγωγή από το Ηνωμένο Βασίλειο, τη Γερμανία, τη Γαλλία, την Ολλανδία, το Βέλγιο, τη Δανία και τα Δυτικά Βαλκάνια και φαίνονται να είναι άνεργοι μέσης τάξης, άνθρωποι συνήθως νεαρής ηλικίας. Επίσης, γνωρίζουμε οτι ολοένα και περισσότερες νεαρές, ανύπαντρες ταξιδεύουν για Συρία κυρίως μέσω Τουρκίας, η οποία είναι και το κύριο διαμετακομιστικό κέντρο. Παρεπιπτόντως, τα σύνορα της Τουρκίας με την Συρία διασχίζει η πλειοψηφία των στρατολογημένων εθελοντών που συντάσσονται με το Ισλαμικό κράτος και φυσικά παρουσιάζουν γνήσια ταξιδιωτικά έγγραφα. Βέβαια, εντός του κράτους υπάρχουν και άλλα Εσωτερικά Δίκτυα Διευκόλυνσης και Παροχής Υπηρεσιών, αυτά που αποτέλεσαν και δέλεαρ για τους νέους που έπεσαν θύματα της προπαγάνδας και στηρίζονται στη χρήση κρυπτογραφημένων μηνυμάτων, σε ιδιωτικές συναντήσεις και σε προσυλητισμό του πώς «να είμαι ένας αληθινός μουσουλμάνος».

Οι υποψήφιοι για στρατολόγηση και κατόπιν εκπαιδευμένοι τρομοκράτες είναι κυρίως θρησκευτικά παρακινούμενα άτομα που αφήνουν τις χώρες τους για να εκπαιδεύσουν ή για να πολεμήσουν, ζουν σε ευαίσθητες περιοχές και έχουν αυξημένο κίνητρο και πρόθεση. Είναι συνήθως νέοι και δεν έχουν καμία στρατιωτική εκπαίδευση ή άλλη προγούμενη πολεμική εμπειρία. Εντάσσονται στις τάξεις των ανταρτών για ιδεολογικούς ή θρησκευτικούς σεκταριστικούς λόγους. Άλλοι έχουν ως κίνητρο την επιθυμία ν’ αυξήσουν την κοινωνικο-οικονομική τους κατάσταση. Μεταξύ άλλων λόγων είναι και η εχθρότητα προς το καθεστώς Άσαντ στην Συρία ή η επιθυμία τους για περιπέτεια, αλλά και η ταύτιση με τα δεινά του Συριακού λαού. Παράγοντες που διευκολύνουν έως σήμερα την προσέγγιση του Σώματος των Μαχητών είναι κυρίως α)η ευκολία των ταξιδίων, β)τα Μέσα κοινωνικής Δικτύωσης και γ) η συναισθηματική απήχηση σε μουσουλμανικούς πληθυσμούς. 

Εντός των ομάδων αυτών υπάρχει και ένας σκληρός πυρήνας των Salafistjihadi και Αλ-Κάιντα, με βετεράνους που αγωνίζονται στο Αφγανιστάν, το Ιράκ, τη Λιβύη και άλλες ισλαμικές εμπόλεμες ζώνες. Οι χώρες με «φυτώρια τρομοκρατών» έχουν βαθειά ριζωμένα ριζοσπαστικά ισλαμικά στοιχεία. Η Τυνησία, η Λιβύη, η Αίγυπτος που βιώνουν συνεχείς αναταραχές δεν μπορουν να ανακόψουν τη ροή πολιτών τους προς τη Συρία, οι οποίοι επιθυμούν ν’ ανατρέψουν το καθεστώς του Άσαντ ή να αντιμετωπίσουν το Ιράν και τους Σιίτες του ισλαμ. Στην επιστροφή τους, οι άνθρωποι αυτοί αποτελούν «κινητές βόμβες» για την πατρίδα τους. Ο φόβος έκανε πέρυσι τα αραβικά καθεστώτα να λάβουν πέρυσι προληπτικά μετρα ή νομοθετικά μέτρα, όπως έκανε η Σαουδική Αραβία, που τους παρακολουθεί συνεχώς. Κανείς, βέβαια, δεν γνωριζει αν τα μετρα ήταν αποτελεσματικα. 

Μια έρευνα του 2006 στη Μεγάλη Βρετανία, που περιέχει συνεντεύξεις με Βρετανούς μουσουλμάνους, αποκάλυψε ένα σημαντικό στοιχείο: οι άνθρωποι αυτοί αισθάνονται πρωτογενώς μουσουλμάνοι παρά Βρετανοί, έλκονται δε περισσότερο από την έννοια του Τζιχάντ και του «μαρτυρίου». Πράγματι, σύμφωνα με τον Randy Borum (2014), συγγραφέα στο επιστημονικό περιοδικό «Behavioural Sciences and the Law», η βασική ψυχολογική ευαλωτότητα αυτών που οδηγούνται προς τον εξτρεμισμό, σχετίζεται άμεσα με την ανάγκη τους να νιώθουν ότι ανήκουν κάπου. «Σε ριζοσπαστικά κινήματα και εξτρεμιστικές ομάδες, πολλοί υποψήφιοι τρομοκράτες δεν βρίσκουν μόνο νόημα αλλά και μια αίσθηση του ‘ανήκειν’, σύνδεσης με όμοιους ανθρώπους και ασφάλειας». Πολλοί επίδοξοι, βίαιοι εξτρεμιστές έχουν παράπονα για το κράτος που ζουν, μερικές φορές βιώνουν μια αίσθηση ταπείνωσης (είτε προσωπικά είτε για λογαριασμό της ομάδας που ανήκουν) και έχουν μια επιθυμία για εκδίκηση. Παράλληλα, αισθάνονται ότι οι ανάγκες και τα συμφέροντά τους δεν αναγνωρίζονται από την ευρύτερη κοινότητα. 

Είναι αξιοσημείωτο ότι στις δυτικές χώρες, ο μουσουλμανικός πληθυσμός εκπροσωπείται ελάχιστα στα κέντρα των αποφάσεων και στα εθνικά κοινοβούλια. Μία έρευνα του 2009 με τίτλο "Μοτίβα σκέψης στον Στρατιωτικό Εξτρεμισμό" ανέλυσε την νοοτροπία πολλών εξτρεμιστικών ομάδων σε όλο τον κόσμο (με βάση το διαδίκτυο και έντυπο υλικό), συμπεριλαμβανομένου του IRA και της Μουσουλμανικής Αδελφότητας και δύο βασικές πεποιθήσεις που διαπίστωσε ήταν: α) η εναντίωση απέναντι στους νόμους και β) οτι η όποια αλλαγή μπορεί να επιτευχθεί μόνο μέσα από ακραία και μη συμβατικά μέσα. Σε δηλώσεις τους από συνεντεύξεις διακρίνεται έντονα το μίσος. Καμικάζι που αυτοκτονούν πολύ νέοι δηλώνουν: «σας μισώ, είσαστε θρησκευτικά λάθος». 

Γνωρίζοντας τα παραπάνω και με δεδομένο οτι ο στόχος είναι να επανιδρυθεί το Ισλαμικό Χαλιφάτο, παρακολουθούμε να συνεχίζεται η προπαγάνδα μέσω περιοδικών, ιστοσελίδων και μέσων ενημέρωσης που προβάλλουν δελεαστικά πακέτα κινήτρων σε νέους που έχουν έλλειψη εναλλακτικών και γενικότερα επιλογών στην ζωής τους, με αποτέλεσμα να πολλαπλασιάζονται οι δυνάμεις του εξτρεμισμού αποτελώντας σημαντική πρόκληση για τη διεθνή ασφάλεια και μια απροκάλυπτη απειλή για τον δυτικό κόσμο. 

Ειδικοί αναλυτές σήμερα αναφέρονται σε φοβερές σύγχρονες προκλήσεις που ζητούν καλύτερο σχεδιασμό αντιμετώπισης: 1. Περίπου το 60% από τις επιτυχημένες τρομοκρατικές επιθέσεις σήμερα στην Ευρώπη σχετίζονται με άτομα που έχουν προγούμενη πολεμική εμπειρία ή έχουν εκπαιδευτεί στο εξωτερικό. 2. Προβληματισμός υπάρχει επίσης και για την δυνητική επικίνδυνη συμπεριφορά όσων επιστρέφουν εφόσον λειτουργούν ως βετεράνοι του Τζιχάντ. 3. Η ιδέα της συντροφικής δράσης που προωθεί νέες τρομοκρατικές επαφές, δίκτυα και δράσεις, 4. η επιρροή άλλων ενεργών στρατολόγων από άλλες διεθνείς συγκρούσεις. 5. Ψυχολογικά τραύματα 6. Πιθανότητα βίαιων ενεργειών στις πατρίδες τους ή άλλες χώρες και οι γηγενείς τρομοκρατες, 7. Επιχειρησιακή εμπειρία στην μάχη, 8. Εύκολη κατασκευή βομβας, χρήσης οπλων, 9. Εθισμός στις μάχες. 10. Η ενδυνάμωση της βίαιης εξτρεμεστικής θεωρίας.

Η άποψη της Αμερικάνικης Υπηρεσίας Πληροφοριών είναι οτι μόνο μέσω των οικονομικών τους συναλλαγών μπορούν να καταπολεμηθούν οι Ξένοι Μαχητές. Πόσο ισχυροί θα ήταν χωρίς τον πακτωλό χρημάτων που ξοδεύουν σε όλες αυτές τις επιχειρήσεις στρατόλογησης και τρομοκρατίας; Επίσης, λόγος γίνεται και για την πρόληψη από την παιδική ηλικία, δηλαδή προστασία και ενσωμάτωση των πληθυσμών που ζουν εντός μεν αλλά στο περιθώριο των ευρωπαϊκών πόλεων. Για παράδειγμα, Ισπανοί Αξιωματούχοι δηλώνουν οτι η χώρα τους υποφέρει, καθώς οι παλαιότερες αποικίες στην Βόρεια Αφρική αποτελούν σημαντική δεξαμενή νεοσύλλεκτων τζιχαντιστών. 

Συνολικά, οι προτάσεις αντιμετώπισης από τις Ευρωπαϊκές στρατιωτικές δυνάμεις και τα σώματα ασφαλείας αφορούν πρωτίστως την καταστολή του φαινομένου με τεχνολογικά και άλλα μέσα. Έμφαση, όμως πρέπει να δοθεί και στην πρόληψη που δίνει μακροπρόθεσμα αποτελέσματα στον τομέα της ασφάλειας για τις ανθρώπινες κοινωνίες με πολυπολιτισμικό υπόβαθρο και μεικτούς πληθυσμούς, όπως είναι πολλές πλέον ευρωπαϊκές μητροπόλεις.

Ελπίζουμε μάταια σε αλλαγή του τρομοκρατικού σκηνικού, αν δεν επιδιωχθεί πρώτα η μείωση των εντάσεων και των πολεμικών συγκρούσεων στις χώρες της Μέσης Ανατολής και της Αφρικής.

Πηγές : 1)Κουτσολιάκος Βασίλης, Foreign Fighter Movements,Overview, Issues and Challenges, Σεμινάριο για την Ανάπτυξη Στρατηγικών Διαχείρισης Προστασίας Συνόρων κατά της Τρομοκρατίας και της Παράτυπης Μετανάστευσης

2) Zelin Yosef Aaron,,Syria - Iraq and the Foreign Fighter Issue, Σεμινάριο για την Ανάπτυξη Στρατηγικών Διαχείρισης Προστασίας Συνόρων κατά της Τρομοκρατίας και της Παράτυπης Μετανάστευσης

3)British Psychological Society, http://www.bps.org.uk

δημοσίευση 2015